ภาษาไทย - กลุ่มคำและประโยค

ภาษาไทย 

เรื่อง กลุ่มคำและประโยค

- กลุ่มคำหรือวลี จัดเป็นประโยคที่ไม่สมบูรณ์ เช่น โครงการก่อสร้างถนน วัดป่า เป็นต้น
- ประโยคที่สมบูรณ์ มี ๓ แบบ ตามโครงสร้าง คือ
๑. ประโยคความเดียว เป็นประโยคที่มีใจความเพียงใจความเดียวในประโยค เช่น ฉันกินข้าว เธอไปเที่ยว พระบิณฑบาต ฝนตก
๒. ประโยคความรวม คือ ประโยคที่ประกอบด้วยสองประโยคมารวมกัน โดยมีคำสันธานเชื่อม แบ่งออก ๔ แบบ ได้แก่

ประโยคความรวมคล้อยตามกัน จะมีสันธาน "และ แล้ว แล้ว..ก็ พอ..ก็ ฯลฯ" เช่น ฉันและเธอกำลังจะไปโรงเรียน แม่ค้าขายทั้งผักและผลไม้

ประโยคความรวมขัดแย้งกัน จะมีสันธาน "แต่ แต่ทว่า กว่า..ก็ ฯลฯ" เชื่อมสองประโยค เช่น กว่าถั่วจะสุก งาก็ไหม้ หนุ่มน้อยจะไปเที่ยวแต่แม่ของเขาให้นั่งทำการบ้านก่อน

ประโยคความรวมเลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง จะมีสันธาน "หรือ หรือไม่ก็ มิฉะนั้นก็" เชื่อม เช่น เธอหรือผมจะไปยกหนังสือ, วันนี้คุณจะกินข้าวต้มหรือข้าวสวย

ประโยคความรวม เป็นเหตุเป็นผล จะมีสันธาน "จึง ฉะนั้นดังนั้น เพราะฉะนั้น" เชื่อม เช่น วันนี้อากาศร้อน ฉันจึงไม่ออกจากบ้าน

๓. ประโยคความซ้อน คือ ประโยคสองประโยคขึ้นไปมีมุขยประโยค(หลัก) ซึ่งเป็นประโยคที่เป็นใจความสำคัญในการสื่อสาร และอนุประโยค(ย่อย) ซึ่งเป็นประโยคที่ทำหน้าที่ขยายประโยคหลักให้มีความสมบูรณ์มากขึ้น มาซ้อนกัน เราสามารถแบ่งอนุประโยค เป็น ๓ แบบ คือ

นามานุประโยค เป็นประโยคย่อยที่ทำหน้าที่เป็นประธานหรือกรรมของประโยค เช่น ลิงทำให้คนต้องอพยพหนีลงมาจากเขา ลิงทำ เป็นประโยคหลัก ส่วนคนต้องอพยพลงมาจากเขา เป็นประโยคย่อย มี ให้ เชื่อมอยู่

คุณานุประโยค เป็นประโยคย่อยทำหน้าที่เหมือนค.วิเศษณ์ขยายนามหรือสรรพนามให้เด่นชัดมากขึ้น มักใช้ประพันธสรรพนามเชื่อม เช่น บ้านที่อยู่ในป่าสนนี้เป็นของข้าราชการคนหนึ่ง บ้านเป็นของข้าราชการคนหนึ่ง เป็นประโยคหลัก ส่วนอยู่ในป่าสน เป็นประโยคย่อย มี ที่ เชื่อมสองประโยค

วิเศษณานุประโยค เป็นประโยคย่อยที่ทำหน้าที่ขยายกริยาหรือวิเศษณ์ มีสันธาน เพราะ เมื่อ จน ราวกับว่า เช่น หมาเห่าตั้งแต่ดวงอาทิตย์ลับฟ้าไป หมาเห่า เป็นประโยคหลัก ส่วนดวงอาทิตย์ลับฟ้าไป เป็นประโยคย่อย มี ตั้งแต่ เป็นตัวเชื่อม